Nguyễn Duy Năng (Làng Ưu Điềm)

           Nguyễn Duy Năng (1534 - 1614 ?)
           Là một trong các vị tổ mở mang dòng họ Nguyễn Khoa làng Ưu Điềm. Năm 1574 ông đăng ký quê gốc là làng Dĩnh Uyên, huyện Phượng Nhỡn, phủ Lạng Giang, trấn Kinh Bắc (nay là tỉnh Bắc Giang) thi đỗ tiến sĩ dưới triều Mạc. Làm quan thừa chính sứ, thăng lên Trấn quốc đại tướng quân. Đây là vị tiến sĩ khai khoa của quê hương Phong Điền.

Một số nguồn sử liệu khác:

             Nguyễn Tiên sinh tự là Duy Năng người xã Dĩnh Uyên huyện Phượng Nhãn (nay là thôn Xuân xã Tân Tiến thành phố Bắc Giang tỉnh Bắc Giang). cụ sinh năm 1534 tại vùng quê giàu truyền thống văn hoá lịch sử Kinh Bắc ,cụ là con cháu của dòng họ Nguyễn nổi tiếng Dĩnh Uyên thủa đó. từ nhỏ vốn nổi tiếng tư chất thông minh, tướng mạo hơn người, là người nho nhã, hiền lành có tiếng. Thủa thiếu thời Duy Năng đã được tiên phụ của mình truyền dạy đạo cương thường, ngũ luân của nho giáo, được nghe nhiều về về những bậc Thánh đế Minh vương về những bậc vua sáng tôi hiền của triều trước. lớn lên trong buổi xã hội Đại Việt đang trong lúc chính sự nhiễu nhương Chúa Trịnh lấn quyền vua Lê làm cương thường đảo ngược, chính trị suy vi, lòng dân li tán.bởi vậy mà trong lòng luôn ao ước được xả thân phò tá minh quân, báo đền nợ nước. năm 41 tuổi cụ tham gia kỳ thi hội đã đậu Tiến Sỹ niên hiệu Sùng Khang thứ 9 Mạc mậu Hợp. ngày cụ vinh quy bà con hương lão Dĩnh Uyên đã mang kiệu dương cờ đón cụ tại Đình. yết cáo Đức thánh xong cụ kính cáo tổ tiên Nguyễn Tộc rùi trở lại Kinh Thành nhận chức. Cụ được phong Thừa chánh sứ dưới triều Mạc. Tuy nhiên thời cuộc nhiễu nhương Mạc chẳng ra mạc mà đạo cương thường cụ học từ nhỏ nên trong lòng lúc nào cũng lưu luyến nhà Lê bởi vậy tranh thủ trong lúc chiến sự leo thang Duy Năng vược tuyến vào Thuận Quảng theo nhà lê, lúc này Cụ được phong Đại tướng quân và nhiều lần đem binh đi đánh họ Mạc. Những năm binh lửa oanh liệt này cũng là lúc tuổi cụ đã xế về chiều, năm 60 tuổi cụ xinh vua lê cho mình về quê thăm nhà bởi suốt 20 năm dòng chiến tranh loạn lạc phải xa rơi quê hương. Nguyễn Duy Năng về thăm Song thân cùng anh em họ hàng. cụ tháp nhan tế cáo tổ tiên xin các cụ tha thứ vì bao năm không ở nhà hương khói cho các cụ. từ đó trở đi cụ ở lại quê nhà nhưng vì thời cuộc nhiễu nhương lại lực bất tòng tâm vì tuổi cao nên cụ đã ẩn mình tại quê nhà suốt 20 năm khi nghe tin quân Lê đánh ra Bắc cụ lại chống gậy muốn ra tiếp giá hoàng triều lại tiếp tục cầm quân đánh Mạc, dư đảng họ Mạc chạy lên Cao Bằng cụ trở lại quê hương và an tịnh tại quê nhà. Nhân dân Dĩnh Uyên ngày nay đặc biệt là dòng họ Nguyễn vẫn hương khói thờ cụ.Cụ được thờ tại Văn chỉ Dĩnh Uyên. hàng năm ngày 2/3 nhân dân về văn chỉ tế tự rất đông.

Nguyện vọng: Chúng em và con cháu cụ Nguyễn Duy Đăng ở Ưu Điền hay tận Bắc Giang đều có mong ước các chuyên gia sử học nghiên cứu để cho nhiều thông tin hơn về cụ.